[1,4]  IV. SENECA LUCILIO SUO SALUTEM.

(1) Perseuera ut coepisti et quantum potes propera, quo diutius frui
emendato animo et composito possis. Frueris quidem etiam dum emendas, etiam
dum componis: alia tamen illa uoluptas est quae percipitur ex
contemplatione mentis ab omni labe purae et splendidae. (2) Tenes utique
memoria quantum senseris gaudium cum praetexta posita sumpsisti uirilem
togam et in forum deductus es: maius expecta cum puerilem animum deposueris
et te in uiros philosophia transscripserit. Adhuc enim non pueritia sed,
quod est grauius, puerilitas remanet; et hoc quidem peior est, quod
auctoritatem habemus senum, uitia puerorum, nec puerorum tantum sed
infantum: illi leuia, hi falsa formidant, nos utraque. (3) Profice modo:
intelleges quaedam ideo minus timenda quia multum metus afferunt. Nullum
malum magnum quod extremum est. Mors ad te uenit: timenda erat si tecum
esse posset: necesse est aut non perueniat aut transeat. (4) 'Difficile
est' inquis 'animum perducere ad contemptionem animae.' Non uides quam ex
friuolis causis contemnatur? Alius ante amicae fores laqueo pependit, alius
se praecipitauit e tecto ne dominum stomachantem diutius audiret, alius ne
reduceretur e fuga ferrum adegit in uiscera: non putas uirtutem hoc
effecturam quod efficit nimia formido? Nulli potest secura uita contingere
qui de producenda nimis cogitat, qui inter magna bona multos consules
numerat. (5) Hoc cotidie meditare, ut possis aequo animo uitam relinquere,
quam multi sic complectuntur et tenent quomodo qui aqua torrente rapiuntur
spinas et aspera. Plerique inter mortis metum et uitae tormenta miseri
fluctuantur et uiuere nolunt, mori nesciunt. (6) Fac itaque tibi iucundam
uitam omnem pro illa sollicitudinem deponendo. Nullum bonum adiuuat
habentem nisi ad cuius amissionem praeparatus est animus; nullius autem rei
facilior amissio est quam quae desiderari amissa non potest. Ergo aduersus
haec quae incidere possunt etiam potentissimis adhortare te et indura. (7)
De Pompei capite pupillus et spado tulere sententiam, de Crasso crudelis et
insolens Parthus; Gaius Caesar iussit Lepidum Dextro tribuno praebere
ceruicem, ipse Chaereae praestitit; neminem eo fortuna prouexit ut non
tantum illi minaretur quantum permiserat. Noli huic tranquillitati
confidere: momento mare euertitur; eodem die ubi luserunt nauigia
sorbentur. (8) Cogita posse et latronem et hostem admouere iugulo tuo
gladium; ut potestas maior absit, nemo non seruus habet in te uitae
necisque arbitrium. Ita dico: quisquis uitam suam contempsit tuae dominus
est. Recognosce exempla eorum qui domesticis insidiis perierunt, aut aperta
ui aut dolo: intelleges non pauciores seruorum ira cecidisse quam regum.
Quid ad te itaque quam potens sit quem times, cum id propter quod times
nemo non possit? (9) At si forte in manus hostium incideris, uictor te duci
iubebit - eo nempe quo duceris. Quid te ipse decipis et hoc nunc primum
quod olim patiebaris intellegis? Ita dico: ex quo natus es, duceris. Haec
et eiusmodi uersanda in animo sunt si uolumus ultimam illam horam placidi
exspectare cuius metus omnes alias inquietas facit.

(10) Sed ut finem epistulae imponam, accipe quod mihi hodierno die placuit
- et hoc quoque ex alienis hortulis sumptum est: 'magnae diuitiae sunt lege
naturae composita paupertas'. Lex autem illa naturae scis quos nobis
terminos statuat? Non esurire, non sitire, non algere. Ut famem sitimque
depellas non est necesse superbis assidere liminibus nec supercilium graue
et contumeliosam etiam humanitatem pati, non est necesse maria temptare nec
sequi castra: parabile est quod natura desiderat et appositum. (11) Ad
superuacua sudatur; illa sunt quae togam conterunt, quae nos senescere sub
tentorio cogunt, quae in aliena litora impingunt: ad manum est quod sat
est. Cui cum paupertate bene conuenit diues est. Vale.