Texte 4

« Les derniers moments »

PLATON, Phédon, 117a - 118a

Revenir au texte simple

Vocabulaire au fil du texte
Grammaire au fil du texte
Commentaire au fil du texte
Traduction

Code des couleurs

(117a)…
Καὶ ὁ Κρίτων ἀκούσας ἔνευσε τῷ παιδὶ πλησίον ἑστῶτι.

Καὶ ὁ παῖς ἐξελθὼν καὶ συχνὸν χρόνον διατρίψας ἧκεν ἄγων τὸν μέλλοντα δώσειν τὸ φάρμακον, ἐν κύλικι φέροντα τετριμμένον.

Ἰδὼν δὲ ὁ Σωκράτης τὸν ἄνθρωπον,

Εἶεν,
ἔφη,
ὦ βέλτιστε, σὺ γὰρ τούτων ἐπιστήμων, τί χρὴ ποιεῖν ;

Οὐδὲν ἄλλο, [ἔφη], ἢ πιόντα περιιέναι,
       ἕως ἄν σου βάρος (117b) ἐν τοῖς σκέλεσι γένηται,
ἔπειτα κατακεῖσθαι·

καὶ οὕτως αὐτὸ ποιήσει

Καὶ ἅμα ὤρεξε τὴν κύλικα τῷ Σωκράτει.

Καὶ ὃς λαβὼν καὶ μάλα ἵλεως, ὦ Ἐχέκρατες, οὐδὲν τρέσας οὐδὲ διαφθείρας οὔτε τοῦ χρώματος οὔτε τοῦ προσώπου, ἀλλ᾽
       ὥσπερ εἰώθει ταυρηδὸν ὑποβλέψας πρὸς τὸν ἄνθρωπον,

Τί λέγεις, ἔφη, περὶ τοῦδε τοῦ πώματος πρὸς τὸ ἀποσπεῖσαί τινι ;

ἔξεστιν ἢ οὔ ;

Τοσοῦτον,
ἔφη,
ὦ Σώκρατες, τρίβομεν
       ὅσον οἰόμεθα μέτριον εἶναι πιεῖν.

Μανθάνω,    
δ᾽ὅς·
ἀλλ᾽εὔχεσθαί γέ που τοῖς θεοῖς ἔξεστί τε καὶ χρή, τὴν μετοίκησιν τὴν ἐνθένδε ἐκεῖσε εὐτυχῆ γενέσθαι·

ἃ δὴ καὶ ἐγὼ εὔχομαί τε καὶ γένοιτο ταύτῃ.

Καὶ ἅμ᾽εἰπὼν ταῦτα ἐπισχόμενος καὶ μάλα εὐχερῶς καὶ εὐκόλως ἐξέπιεν.

Καὶ ἡμῶν οἱ πολλοὶ τέως μὲν ἐπιεικῶς οἷοί τε ἦσαν κατέχειν τὸ μὴ δακρύειν,
       ὡς δὲ εἴδομεν πίνοντά τε καὶ πεπωκότα,
οὐκέτι, ἀλλ᾽ἐμοῦ γε βίᾳ καὶ αὐτοῦ ἀστακτὶ ἐχώρει τὰ δάκρυα,
       ὥστε ἐγκαλυψάμενος ἀπέκλαον ἐμαυτόν
οὐ γὰρ δὴ ἐκεῖνόν γε, ἀλλὰ τὴν ἐμαυτοῦ τύχην, οἵου ἀνδρὸς (117d) ἑταίρου ἐστερημένος εἴην.

Ὁ δὲ Κρίτων ἔτι πρότερος ἐμοῦ,
      ἐπειδὴ οὐχ οἷός τ᾽ἦν κατέχειν τὰ δάκρυα, ἐξανέστη.

Ἀπολλόδωρος δὲ καὶ ἐν τῷ ἔμπροσθεν χρόνῳ οὐδὲν ἐπαύετο δακρύων, καὶ δὴ καὶ τότε ἀναβρυχησάμενος κλάων καὶ ἀγανακτῶν οὐδένα
       ὅντινα οὐ κατέκλασε τῶν παρόντων πλήν γε αὐτοῦ Σωκράτους.

Ἐκεῖνος δέ,
Οἷα,     

ἔφη   
ποιεῖτε, ὦ θαυμάσιοι.

Ἐγὼ μέντοι οὐχ ἥκιστα τούτου ἕνεκα τὰς γυναῖκας ἀπέπεμψα,
       ἵνα μὴ (117e) τοιαῦτα πλημμελοῖεν·
καὶ γὰρ ἀκήκοα
      ὅτι ἐν εὐφημίᾳ χρὴ τελευτᾶν.

Ἀλλ᾽ἡσυχίαν τε ἄγετε καὶ καρτερεῖτε

Καὶ ἡμεῖς ἀκούσαντες ᾐσχύνθημέν τε καὶ ἐπέσχομεν τοῦ δακρύειν.

Ὁ δὲ περιελθών,
       ἐπειδὴ οἱ βαρύνεσθαι ἔφη τὰ σκέλη,
κατεκλίνη ὕπτιος
οὕτω γὰρ ἐκέλευεν ὁ ἄνθρωπος
καὶ ἅμα ἐφαπτόμενος αὐτοῦ οὗτος ὁ δοὺς τὸ φάρμακον, διαλιπὼν χρόνον ἐπεσκόπει τοὺς πόδας καὶ τὰ σκέλη, κἄπειτα σφόδρα πιέσας αὐτοῦ τὸν πόδα ἤρετο
      εἰ αἰσθάνοιτο (118a)

δ᾽οὐκ ἔφη.

Καὶ μετὰ τοῦτο αὖθις τὰς κνήμας·

καὶ ἐπανιὼν οὕτως ἡμῖν ἐπεδείκνυτο
       ὅτι ψύχοιτό τε καὶ πήγνυτο.

Καὶ αὐτὸς ἥπτετο καὶ εἶπεν
       ὅτι,
       ἐπειδὰν πρὸς τῇ καρδίᾳ γένηται αὐτῷ, τότε οἰχήσεται.

Ἤδη οὖν σχεδόν τι αὐτοῦ ἦν τὰ περὶ τὸ ἦτρον ψυχόμενα, καὶ ἐκκαλυψάμενος ἐνεκεκάλυπτο γάρ εἶπεν
      ὃ δὴ τελευταῖον ἐφθέγξατο

Ὦ Κρίτων,   [ἔφη],   τῷ Ἀσκληπιῷ ὀφείλομεν ἀλεκτρυόνα·

ἀλλὰ ἀπόδοτε καὶ μὴ ἀμελήσητε.

Ἀλλὰ ταῦτα,   
ἔφη
ἔσται,
ὁ Κρίτων·

ἀλλ᾽ὅρα
      εἴ τι ἄλλο λέγεις.

Ταῦτα ἐρομένου αὐτοῦ οὐδὲν ἔτι ἀπεκρίνατο, ἀλλ᾽ὀλίγον χρόνον διαλιπὼν ἐκινήθη τε καὶ ὁ ἄνθρωπος ἐξεκάλυψεν αὐτόν, καὶ ὃς τὰ ὄμματα ἔστησεν·

ἰδὼν δὲ ὁ Κρίτων συνέλαβε τὸ στόμα καὶ τοὺς ὀφθαλμούς.

Ἥδε ἡ τελευτή, ὦ Ἐχέκρατες, τοῦ ἑταίρου ἡμῖν ἐγένετο, ἀνδρός,
        ὡς ἡμεῖς φαῖμεν ἄν, τῶν τότε
ὧν ἐπειράθημεν ἀρίστου καὶ ἄλλως φρονιμωτάτου καὶ δικαιοτάτου.